Hoe wij veiligheid garanderen
Het Bouwbesluit, brandcompartimentering, capaciteit van vluchtroutes, Europese normen. Er worden veel eisen gesteld aan paniek- en vluchtwegen. Zaken die verankerd zijn in wettelijke kaders en kwaliteitsborging. En toch is er eigenlijk maar één ding echt belangrijk: de veiligheid van de gebruikers van een gebouw.
“Laten we vooral niet vergeten waar het om gaat: dat bij calamiteiten iedereen veilig uit een gebouw kan komen”, vertelt technisch manager Bert Maas. “Vluchtwegen moeten gegarandeerd veilig zijn. Dat geldt voor de route naar de uitgang, maar ook voor de deuren.”
In hoofdstuk 6.25 van het Bouwbesluit wordt verwezen naar de normen NEN-EN 179 en 1125. “Het verschil tussen beide is de toepassing. NEN-EN 179 is van kracht wanneer er minder dan 100 mensen op de deur zijn aangewezen én het gebouw beperkt toegankelijk is. Bijvoorbeeld bij appartementengebouwen, kleinere kantoorgebouwen of in de huiselijke omgeving. Bij openbare gebouwen en horeca geldt NEN-EN 1125.”
Welke deur?
De vraag welke deur toegepast moet worden, is echter niet uitsluitend te beantwoorden door te kijken naar de gebruiksfunctie van een gebouw. Er zijn veel meer aspecten die de aandacht vragen. Wat doet een mens bijvoorbeeld bij brand? Een hardnekkige mythe is dat betrokkenen in paniek raken als er brand uitbreekt. Hier wordt al meer dan een halve eeuw onderzoek naar verricht, maar bewijs is er nog niet gevonden.
Daarnaast blijkt dat we bij calamiteiten niet eerst voor onszelf zorgen maar geneigd zijn samen te werken en elkaar te helpen. Het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid beschrijft in een onderzoek een aantal zaken die aandacht vereisen. Bijvoorbeeld dat mensen veel te lang wachten voor ze vluchten. Ze onderschatten vaak de ernst van de situatie. Daarnaast nemen ze vaak niet de dichtstbijzijnde en veiligste uitgang, maar de meest vertrouwde route.
Hoge eisen
“Dat is ook de reden dat Reynaers hoge eisen stelt aan haar producten”, vult Maas aan. “Er geldt een hoge productstandaard voor onze ramen en deuren. De CE-markering is voor de productie van vluchtdeuren de leidraad. Niet alleen wordt toegezien op het product, ook is er een intern kwaliteitscontrolesysteem verplicht.”
Sinds juli 2013 moeten producenten van paniekdeuren wettelijk CE-gecertificeerd zijn. “Er is hierop echter veel te weinig toezicht. Mijn mening daarover? Word wakker en hou je aan de regels. Niet omdat het wettelijk moet, maar omdat het om de veiligheid van mensen gaat!”
In wezen is er weinig verschil tussen een deur op een vluchtroute en een standaarddeur, alleen het beslag is anders. “Met de ITT- test (Initial Type Testing) tonen we aan dat het beslag voldoet aan de gestelde normen, de handleiding voor montage en bediening volstaat én we tonen de duurzaamheid van de deuruitvoering aan.
Waar wij ons echter in onderscheiden is de diversiteit aan oplossingen. Op zo veel mogelijk series bieden we paniekoplossingen aan, zodat de veiligheid van gebruikers gegarandeerd is, ongeacht de keuze van de opdrachtgever.”
Veilige vluchtroute
“Daarnaast moet ieder pand voldoen aan de eisen in het Bouwbesluit. Een veilige vluchtroute creëer je door subbrandcompartimentering, het beperken van de loopafstand, definiëren van onafhankelijke vluchtroutes én door ervoor te zorgen dat de capaciteit van vluchtroutes voldoende is”, vult Arjan Tijink, adviseur brandveiligheid bij Peutz, aan.
“Een veilige vluchtroute begint – bijvoorbeeld op kantoor – bij de bureaustoel. Vanaf die plek mag je er niet te lang over doen om de uitgang te bereiken. En voor de uitgang is het van belang om het aantal mensen dat van de vluchtroute gebruikmaakt te delen door de capaciteit van een deur. De uitkomst is het aantal personen per minuut (p.p.m.).
Een deur van een meter breed biedt 90 p.p.m. veilige doorgang. Draait een deur tegen de vluchtrichting in dan biedt dezelfde deur van een meter nog maar aan 37 personen per minuut veilige doorgang. Daarnaast wordt in de capaciteitsberekening de openingshoek van de deur meegenomen.”
Eén handeling?
Behalve de openingshoek is de vergrendeling een punt van aandacht. Tijink: “Vluchtdeuren moeten onmiddellijk en over de benodigde breedte worden geopend. Zonder sleutel of los voorwerp! Maar wat is onmiddellijk? Het Bouwbesluit geeft daar geen duidelijk antwoord op.
De brandweer gaat meestal uit van ‘opening in één handeling’. Dat is echter een discussiepunt. Een paniekslot ontgrendelt automatisch als de balk of kruk naar beneden wordt gedrukt, dat is één handeling. Wat niet mag is een combinatie van een knopcilinder en een standaard slot. Het openen van de deur vergt dan namelijk twee bewegingen: draaien en naar beneden duwen.”
Meer informatie
Het toepassen van de regelgeving is niet altijd eenvoudig. Daarom ondersteunt Reynaers gevelbouwers daarbij. Onder andere door het organiseren van informatiebijeenkomsten. Tijdens het eerste kennisontbijt over paniek- en vluchtwegen op 2 juni 2015 maakten Tijink en Maas de regels en de toepassing ervan inzichtelijk.
