National Museum of the Przemyśl region

Het zuidwestelijk gelegen Przemyśl is een van de oudste steden van Polen. Documenten waarin de turbulente geschiedenis van de stad is opgetekend, warden in 1910 voor het eerst gearchiveerd door de Przemyśl Vereniging van Leervrienden, die haar werk na 1920 voortzette onder het beschermheerschap van het Nationaal Museum van de regio Przemyśl. Het instituut is in zijn bijna 100-jarig bestaan meerdere malen verhuisd en bij de eeuwwisseling werd uiteindelijk besloten een gloednieuw centrum te bouwen. In 2002 werd een landelijke aanbesteding uitgeschreven onder architecten. Van de ruim 100 deelnemende bureaus kwam het in Krakau gevestigde KKM Kozień Architects als beste uit de bus. Het door KKM ontworpen gebouw is het eerste Nationaal Museum dat werd gebouwd in het naoorlogse Polen. De bouwlocatie leverde wat problemen op, aangezien deze ingeklemd ligt tussen het drukke marktplein Plac Rybi en een lommerrijk park dat aan een drukke voetgangersstraat grenst. Het op een steenworp afstand van het centrum gelegen museum koppelt regelmaat en geometrische frivoliteit aan monumentaliteit en intimiteit, ongetwijfeld geinspireerd door de gebouwen in de wijk. Het valt uiteen in twee delen: een rechthoekige expositie- en conferentieruimte en daarnaast een dichterlijk vormgegeven entree en administratieruimte. De ‘rechthoek’ bestaat uit drie verdiepingen en is fraai afgewerkt met gips; het resterende deel van de constructie telt vier verdiepingen en is bekleed met geslepen zandsteen waarin horizontale ramen zijn aangebracht.

FUNCTIONELE INDELING

Het nieuwe gebouw heeft alle kenmerken van een klein museum: 1200 m2 presentatieruimte, een conferentiezaal voor 200 mensen, een bibliotheek en een bar, evenals 1000 m2 opslagruimte, een werkplaats, kantoren en gastenverblijven. De functionele indeling is eenvoudig: de begane grond is gereserveerd voor tijdelijke exposities en conferenties: de tweede verdieping is bestemd voor exposities over de geschiedenis van de regio en op de derde verdieping, met een groot aantal dakramen, is een kunstgalerie ondergebracht. Waar drie zijden van het museum ontoegankelijk lijken te zijn –hermetisch afgesloten door robuuste wanden met kleine openingen voor ramen – is het bij de vierde gevel het omgekeerde: hier toont het gebouw zich aan de buitenwereld met een grote glazen wand van 218 m2 die uitkijkt op het aangrenzende plein. Achter deze gevel bevinden zich de expositieruimten. De architecten wilden het interieur zoveel mogelijk openstellen voor de buitenwereld en daarom gebruikten ze het slanke CW 50-systeem en isolatieglas met grafietkleurige spacerprofielen. Om te voorkomen dat er aan de zuidoostkant te veel zonlicht binnenvalt, hebben ze daarnaast een reeks verticaal gespannen stalen koorden ontworpen, begroeid met klimplanten.

ENTREE

De aantrekkelijkste ruimte in het museum van Przemyśl is ongetwijfeld de entree met de trappen en voetgangersbruggen die naar diverse galerieen leiden. De entree, gelegen tussen de twee hoofdelementen van het museum, compleet met deuren op de begane grond die zowel vanaf het marktplein Plac Rybi als vanuit het park toegang verschaffen tot het gebouw, is een echte bezienswaardigheid in de Poolse architectuur. Verspringende wanden, trappen in diverse hoeken en daglicht dat op dromerige wijze naar binnen valt, al deze elementen komen bijeen in een even verrassende als verheven ruimte, met een haast gewijde sfeer die de museumbezoeker nog voor het betreden van de rechthoekige expositieruimte in een bijzondere sfeer brengt. De lichtinval wordt op ingenieuze wijze gefilterd. De twee wanden met toegangsdeuren zijn geheel gemaakt van glas: groot en smal, gebaseerd op het CW 50-systeem van Reynaers en deels verstevigd met stalen alken; door deze deuren stroomt overvloedig daglicht de kleine hal in. Dedeuren zelf zijn uitgerust met het CS 68-systeem van Reynaers. De aan weerskanten open entrée voert naar een gesloten, introvert trappenhuis dat van boven verlicht wordt en overgaat in een reeks ‘zwevende’ voetgangersbruggen en mezzanines in het bovenste deel van de entree, dat uitkomt op de expositie-ruimten. De dakramen, ook voorzien van het CW 50-systeem, lijken het zonlicht te doseren, alsof ze museumbezoekers ertoe willen verleiden een kijkje te nemen op de hoogste verdieping.

SUBLIEM RESULTAAT

De gebruikte systemen worden aangevuld door talrijke kleinschalige elementen, zoals binnenbeglazing, vitrines,  cheidingswanden en andere glaselementen, ook gemaakt met Reynaerssystemen. Zoals eerder gezegd zijn in de massieve, met zandsteen beklede wand ramen met grafietkleurige, energie-efficiente kozijnen van het tweekamersysteem voor ramen en deuren ES 50 aangebracht. Alle binnenramen en -deuren zijn uitgerust met het niet-geisoleerde CS 59Pa-systeem. De duurzame zandsteengevel, uitstekend ijzerwerk, voortreffelijk vakmanschap en uiteraard de degelijke architectuur van het door KKM Kozień Architects gemaakte ontwerp hebben een geslaagd en opvallend gebouw opgeleverd voor het panorama van Oost-Polen, een hoogwaardig cultuurobject en een kleinood van bouwkunst voor de fraaie stad Przemyśl.