Uitbreiding Tandartspraktijk Bavel: vertanding glasgevel geeft tandartspraktijk transparantie
Hoe vorm je een van oorsprong gesloten bankgebouw om tot een moderne en transparante tandartspraktijk? Inventief puzzelwerk maakte dat architect Abe Hielkema de Bavelse praktijk kon uitbreiden en transparanter maken. De grote kozijnen met minimale dakrand vormen samen met de gevelvertanding een speels ensemble.
Abe Hielkema van havermans : hielkema architecten
De uit zandsteen opgetrokken façade van het voormalig bankgebouw laat zich moeilijk lezen. De zware contouren met ingetogen raamwerk vormen een flink contrast met de uitbreiding aan de achterzijde. De praktijk bevindt zich in de voormalige Boerenleenbank uit 1960. De tandarts van dienst merkte dat hij met zijn huidige bedrijfsvoering in een te krappe jas kwam te zitten. Hij wilde het bestaande pand intern verbouwen of uitbreiden om meer toekomstgericht te zijn. Aan Abe Hielkema van havermans : hielkema architecten de taak om met een oplossing te komen. “De tandartspraktijk is als bankgebouw gemaakt. Hierdoor was het vooral intern gericht met weinig daglicht. Vanuit de behandelkamers was er geen aansluiting met de omgeving. Daarnaast miste het gebouw een goede plek voor het personeel om bijvoorbeeld te pauzeren. Samen met de beperkingen van het bestemmingsplan was dit een leuke uitdaging.”
Primeur
Met de opdracht beleefde Hielkema een primeur. De renovatie en uitbreiding van een tandartspraktijk stond nog niet op zijn cv. De concrete vraag; hoe krijg je twee nieuwe behandelkamers en een personeelsruimte passend in het bestemmingsplan? “Voor alles moet een eerste keer zijn. Het leuke zat hem vooral in de zoektocht naar wat wel en niet kon. Volgens het bestemmingsplan mocht er maximaal dertig vierkante meter bijgebouwd worden. Dit paste niet binnen de wensen van de opdrachtgever. Toch zijn er ook regels waarbij je vergunningsvrij tot een goede oplossing kunt komen. Je hebt dan met het hele bestemmingsplan niets meer te maken. Die puzzel leidde ertoe dat we, onder restricties, van die dertig vierkante meter bijna tachtig vierkante meter konden maken.”
De behandelkamers vormen de kern van de praktijk.
Grens opzoeken
Bij het ontwerp zocht Hielkema de oplossing naar maximale vrijheid binnen de strikte regelgeving. Daarbij was een goede inventarisatie van de mogelijkheden nodig. “Het hoofdprogramma zijn de praktijkruimtes. Deze behandelkamers vormen de kern van de praktijk. Bij de behandelkamers mag je vier meter uit de bestaande gevel bouwen met een hoogte van maximaal vijf meter. Een personeelskamer is van nevengeschikt belang. Hier mag je verder bouwen dan vier meter. Echter mag de hoogte maximaal 3 meter bedragen. In de achtergevel zat een meandering. Hierdoor ontstonden er hoogteverschillen en is de gevel gaan leven met een vertanding. We hebben maximaal de grens opgezocht en het ontwerp daarop laten toetsen door de gemeente. Je wilt immers niet dat er achteraf blijkt dat er regels zijn overschreden. Dit was in het proces van ontwerp naar uitvoering heel prettig. Je zit bijvoorbeeld niet met proceduretijd voor vergunningen.”
Meer privacy
Een andere wens van de opdrachtgever was meer daglicht. Alles met behoud van privacy in de behandelkamers. Hielkema hierover: “De behandelruimtes waren vrij besloten van karakter. De opdrachtgever wilde een behandelkamer met daglicht. Hierdoor heb je minder verlichting nodig. Daarnaast is daglicht natuurlijk gratis. Door de vertanding ontstaat er een zichtlijn waardoor vanaf de tandartsstoel niet schuin in de aanpalende behandelkamer kijkt. Op die manier is de privacy altijd gewaarborgd. Hetzelfde principe pasten wij toe bij de personeelskamer.”
Die stalen vinnen dragen het dak waardoor je geen uitzicht ontnemende aanvullende constructies nodig hebt. De dakrand is een hele dunne lijn.
Beperken verstoringen
Er lag bij Hielkema een duidelijk verzoek om de praktijk meer transparant te maken. Dat alles met een verfijnde detaillering. Hielkema vertelt hoe hij dit oploste: “Het is zaak om zo efficiënt mogelijk om te gaan met verstoringen. Je moet immers wel een gebouw maken. Wij hebben de uitbreiding gemaakt met bijna overal dezelfde glasmaat. Waar glasplaten elkaar ontmoeten, komt normaliter een dikker kozijnprofiel. Wij wilden het iets anders aanpakken. Aan de buitenzijde zie je een smalle kitvoeg tussen twee glasplaten. Daarachter zit een zeer rank profiel van Reynaers Aluminium met direct daarachter de draagconstructie van het dak. Die stalen vinnen dragen het dak waardoor je geen uitzicht ontnemende aanvullende constructies nodig hebt. De dakrand is een hele dunne lijn. De drie bouwvolumes verschillen in hoogtes. Ook de plafondhoogtes variëren. Zo ontstaat er een speels beeld.” In het voortraject ging Hielkema al met Reynaers Aluminium en gevelbouwer Vromans kozijnen om de tafel. Dat ging met name over de aansluiting van de profielen naar het dak. “We wilden geen kliklijst. De kitvoeg kwam uit hun koker. Dat heeft tot een mooi eenvormig beeld geleid. We stemmen altijd met Reynaers Aluminium af of onze ideeën wel haalbaar zijn. Dat heeft ons ook bij dit project goed geholpen om de detaillering kloppend te krijgen.”
Precisiewerk
Inspiratie haalt Hielkema vooral uit zijn opdrachtgevers. “Wij bedenken geen gevel om er vervolgens een programma in te proppen,” grapt hij. “Wanneer je een goede structuur, logische routing en logistiek toepast, dan is dat een kapstok voor je verdere ontwerp. Wij proberen alles tot op de millimeter uit te zoeken. Bij een project als dit moet je iedere ontmoeting tussen glas en profiel regisseren. Wanneer je een geminimaliseerde dakrand wilt maken met dezelfde glasmaten is nauwkeurigheid geboden. We stonden dan ook in nauw contact met de constructeur en aannemer. Soms gingen er drie tekenrondes aan vooraf. Dat heeft uiteindelijk wel tot dit mooie resultaat geleid.”
