Ventilatie van je huis: hoe zorg je voor een gezond binnenklimaat?
Zet je raam of deur open en laat die frisse lucht maar binnen! Frisse lucht in huis, daar houden we allemaal van, nietwaar? En toch zijn er best veel mensen die hun huis altijd potdicht houden. Tegen de kou, of geluid van buiten. Maar dat is helemaal niet gezond.
Ventileer!
Wist je dat je iedere dag wel tien liter vocht in huis verzamelt? Door te douchen, te wassen en te koken bijvoorbeeld. Als dat vocht in de lucht blijft hangen, kun je schimmels krijgen. Maar te droge lucht is ook weer niet goed. En wat te denken van CO2? Gezonde lucht is goed voor iedereen en extra als je allergisch bent, of luchtwegproblemen hebt. En heel actueel: ook om de kans op besmetting met corona te verkleinen, is ventilatie van ruimtes belangrijk. Ventileren dus! In dit artikel lees je er meer over.
Welke soorten ventilatie zijn er?
Grofweg zijn er twee soorten ventilatie. Het verschil heeft eigenlijk vooral te maken met de aansturing, wel of niet mechanisch.
1. Mechanische ventilatie
Allereerst mechanische ventilatie: een systeem dat lucht uit huis afvoert en frisse lucht van buiten naar binnen laat stromen. Dit soort systemen werd in de jaren 80 geïntroduceerd omdat nieuwe huizen zo goed geïsoleerd waren dat een raampje open zetten niet meer genoeg was om de lucht te verversen.
Tegenwoordig is mechanische ventilatie verplicht in alle nieuwbouwhuizen. Meestal praten we dan over een zogenaamd warmte-terugwin-systeem. Zo’n WTW-systeem (ook wel: balansventilatie) is geavanceerder dan de eerste generatie mechanische ventilatiesystemen. Het ververst de lucht en hergebruikt de warmte van de afgevoerde binnenlucht om de lucht die van buiten komt te verwarmen.
Dat klinkt goed, maar mechanische ventilatie heeft ook nadelen. Om te beginnen is zo’n systeem duur en bijna onmogelijk te plaatsen in een bestaand huis. De buizen van het systeem lopen namelijk door muren en vloeren. De WTW-installatie maakt bovendien geluid. En mechanische ventilatie werkt natuurlijk alleen als het systeem aan staat.
Waar kies jij voor: natuurlijke of mechanische ventilatie?
2. Natuurlijke ventilatie
Gemakkelijker dan dit wordt het niet: een raam of een deur open zetten, of een ventilatierooster, al dan niet automatisch. Je kunt heel eenvoudig en snel frisse lucht in huis halen. Of eventjes de keuken luchten als je aan het bakken bent geweest.
Ga je isoleren? Denk dan ook na over ventileren.
Oudere huizen, bijvoorbeeld uit de jaren 30, tochten van zichzelf een beetje en dat is voor de luchtkwaliteit in huis dus eigenlijk een voordeel. Natuurlijke ventilatie kost ook geen geld. Maar de verwarming natuurlijk wel. Daarom isoleren we onze huizen steeds beter. Soms zelfs te goed voor de ventilatie.
En dat brengt ons bij de volgende tip: ga je isoleren? Denk dan ook na over ventileren.
Als je een oud raam vervangt door een goed geïsoleerd raam zonder kieren en naden, dan is een ventilatierooster misschien een goed idee. Er zijn ook ramen met een speciale kiep- of kierstand, zodat je in de winter wel kunt ventileren maar de warmte niet uit huis waait.
Draaikiepraam, stolpraam, tuimelraam....
Rina van Heck werkt al meer dan 16 jaar bij Reynaers en blogt over aluminium ramen, deuren en kozijnen in de woningbouw. Wat je daar mee kunt doen, én wat niet. Ze schreef een interessant artikel dat ook te maken heeft met ventilatie: 10 manieren om je raam open te zetten.
Een raam laat licht binnen, biedt uitzicht en de mogelijkheid tot ventileren. En natuurlijk wil je graag dat het past bij de uitstraling van jouw woning. Wat vind je trouwens van dit verticaal schuivende raam?
Welke ruimtes moet je zeker ventileren?
Gezonde lucht is overal in huis belangrijk. Maar er zijn ruimtes waar dit extra geldt. Dat zijn in ieder geval de natte ruimtes, zoals de badkamer en de keuken. Hieronder lees je per ruimte een aantal tips.
Tips per ruimte om in huis goed te ventileren:
1. De badkamer
Dit is geen verrassing. De badkamer is de vochtigste plek in huis en daarmee het meest gevoelig voor schimmels. Met een paar simpele tips voorkom je dat:
- Zet het raam open tijdens het douchen, en/of de ventilator aan als je die hebt. Als je klaar bent met douchen laat je het raam nog even open, maar let op: niet langer dan 20 tot 30 minuten. Als het te koud wordt, heb je juist weer meer kans op condens en schimmel.
- Hang natte was niet in de badkamer op. Liever in een andere kamer met betere ventilatie.
Zet jij tijdens het douchen het raam in de badkamer open?
In veel huizen vormen de keuken en de woonkamer 1 geheel. Dan wil je nare kookluchtjes beslist tot een minimum beperken.
2. De keuken
Je kunt in de keuken een raampje open zetten tijdens het koken, maar de meeste mensen hebben een afzuigkap. Wat is belangrijk?
- Laat de afzuigkap na het koken nog zeker een kwartiertje aan om alle schadelijke stoffen af te voeren (bijvoorbeeld fijnstof).
- Kies in je keuken voor ramen met een ventilatierooster en/of een kiep-/kierstand. Natuurlijke trek werkt heel goed tegen kookluchtjes en maakt de lucht schoon.
3. De woonkamer
Hier speelt een groot deel van je familieleven zich af. Dus daar wil je zeker frisse lucht. Denk bijvoorbeeld aan:
- Regelmatig luchten. Je kunt gewoon de tuindeur, de deur naar het balkon of je raam open zetten voor frisse lucht.
- Beter nog is het als de lucht altijd van buiten naar binnen kan. Je kunt kiezen voor ramen met een kiep- of kierstand, of ingebouwde ventilatieroosters.
- Nog een tip: aan de straatkant kun je geluidsoverlast hebben met een open raam, en het is inbraakgevoelig. Liever minder geluid en een veilig gevoel? Dan is een ventilatierooster een prima alternatief.
- Als je met meerdere mensen samen in een ruimte bent, bijvoorbeeld tijdens een feestje, dan is ventilatie nog belangrijker. Zet bijvoorbeeld een raampje extra open.
Kies je voor mechanische of natuurlijke ventilatie in jouw huis?
Ook in de slaapkamer is ventilatie belangrijk. Vroeger was het raam in de slaapkamer vaak voorzien van enkel glas. Dat zorgde voor veel condensvorming. Het huidige isolatieglas voorkomt dat probleem. Er is zelfs drievoudige beglazing. Als je goed isoleert, moet je ventilatie zeker niet vergeten!
4. De slaapkamer
Wie wil er geen gezonde nachtrust? De slaapkamer is geen zogenaamde ‘natte’ ruimte, maar ook hier is ventilatie goed voor de luchtkwaliteit en eenvoudig te realiseren. Bijvoorbeeld:
- Zet iedere dag minimaal een half uurtje het raam open. Dat verfrist je slaapkamer enorm.
- Slaap met de deur open of op een kier, zodat de lucht kan blijven circuleren.
- Slaap met het raam op de kiep-/of kierstand. Als je last hebt van geluid buiten, zijn ventilatieroosters een uitstekend alternatief.
- Er zijn planten die helpen de lucht te zuiveren door CO2 om te zetten in zuurstof. Bijvoorbeeld Aloë Vera of een krulvaren. Een beetje groen geeft bovendien een gezond natuurlijk gevoel in je slaapkamer.
5. De kruipruimte
Dit is een beetje een instinker, want de ruimte onder je vloer op de begane grond is natuurlijk niet echt een leefruimte. Maar schimmel komt niet zelden van beneden en dus is het heel belangrijk dat de luchtstroom onder de vloer niet wordt geblokkeerd.
- Ga je de vloer isoleren? Goed idee, maar zorg ervoor dat de lucht kan blijven stromen. Plaats bijvoorbeeld een ventilatierooster.
Veel informatie over ventilatie en andere duurzame ideeën voor je huis, vind je op de website van milieucentraal.
Ventileren en je energierekening
Ken je de uitdrukking: stoken voor de mussen? Veel mensen denken dat ventileren extra energie kost. Maar dat is niet helemaal waar. Natuurlijk moet je niet alle ramen open zetten en tegelijkertijd de verwarming op zijn hoogste stand. Maar goede ventilatie kan ook helpen om je energierekening te verlagen.
Stoken voor de mussen is geen goed idee.
Slim ventileren met zelfregelende roosters
Droge lucht geleidt namelijk de warmte beter dan vochtige lucht. En vochtige lucht voelt ook kouder aan dan droge lucht. Dus je kunt met minder energie je huis op een behaaglijke temperatuur brengen. Moderne ramen hebben vaak een kiepstand, of zelfs een kierstand. Dit betekent dat je het raam op een klein kiertje kunt zetten, zodat je wel ventileert maar de warmte niet naar buiten vliegt. Hetzelfde effect kun je bereiken met een ventilatierooster.
Zijn ventilatieroosters lelijk? Dat was vroeger misschien zo, maar tegenwoordig zijn er heel mooie oplossingen die je bijna niet ziet. Zo is er bijvoorbeeld Invisivent, een design oplossing aluminium kozijn met ventilatierooster.
Er zijn heel veel mooie oplossingen. Wat dacht je van de foto hiernaast. Hier is de ventilatie als het ware ingebouwd in de constructie van het kozijn. Deze variant is vooral bedoeld voor hoogbouw in de stad, maar inspirerend is het zeker.
Naar natuurlijke ventilatie in een stedelijke omgeving is steeds meer vraag.
Een stapje slimmer dan zelfregelend zijn elektronisch gestuurde ventilatieroosters. Die regelen de luchtstroom helemaal automatisch, bijvoorbeeld op basis van de temperatuur in huis en/of het CO2-gehalte in de lucht. Sommige roosters kunnen de lucht die naar binnen stroomt voorverwarmen, zodat je niet onnodig blijft stoken. En je bedient alles via een app op je telefoon. Handig toch?
Is domotica toekomstmuziek…?
Er kan al best veel en ventilatiesystemen worden met de dag slimmer. Maar aan al die slimmigheid hangt natuurlijk wel een prijskaartje. In de professionele markt, denk bijvoorbeeld aan hotels en kantoorgebouwen wordt al meer gebruikt gemaakt van moderne technologie, zoals sensoren om de luchtkwaliteit te meten en centraal gestuurde ventilatiesystemen. Het is slechts een kwestie van tijd voordat we van dit soort domotica thuis ook betaalbaar plezier gaan krijgen. En dat is geen gebakken (maar wel schone) lucht.
Meer informatie
Ventileren is ontzettend belangrijk en je kunt zelf veel doen om de luchtkwaliteit in je huis te verbeteren.
Wil je meer weten over praktische oplossingen zoals ventilatieroosters in combinatie met aluminium ramen en deuren, of wat je ‘gewoon’ met ramen al kunt bereiken? Kijk dan eens op de blogpagina van Rina. Die staat vol met informatie en tips speciaal voor particulieren, of laat je vrijblijvend voorlichten in de showroom.
