Philips Bedrijfsschool: historische puzzeltocht resulteert in dertig verschillende woningtypes
Van verouderde klaslokalen tot een gevarieerd appartementencomplex. Dat is de transformatie die de Philips Bedrijfsschool in Eindhoven onderging. Architect Bram van Ekeren van diederendirrix Architectuur en Stedenbouw poetste, puzzelde en ontdekte de mooiste architecturale vondsten.
Architect Bram van Ekeren van diederendirrix Architectuur en Stedenbouw.
Als een groot goudgeel baken torent de façade van de Philips Bedrijfsschool hoog boven de wijk Strijp uit. Vele Eindhovenaren genoten hier de laatste zeventig jaar hun opleiding. Anno 2021 maken vooral expats en oud-studenten gebruik van de shortstay-lofts van Holland2Stay. Daarnaast is er ook een biefstukrestaurant en klimhal te vinden. Het door architect Dirk Roosenburg ontworpen gebouw ligt vanwege de rijke geschiedenis diep verankerd in het collectieve geheugen van de lichtstad. Aan Bram van Ekeren de taak om dit instituut om te turnen tot een dynamisch stedelijk wooncomplex met 442 loftwoningen. Voor hem was deze opdracht een lot uit de loterij. “Dit was mijn eerste project voor diederendirrix. Een icoon in het Eindhovense en ik fietste er elke dag voorbij. Echt een eer.”
Ontdekkingsreis
Van Ekeren kan zich zijn eerste verkennende bezoek aan het markante gebouw nog goed herinneren. Hij viel als een blok voor de grootsheid en het ruwe karakter. “Geheel in de stijl van Philips was dit gebouw groots opgetrokken. Haast kerkelijk hoog uittorenend boven de omgeving. Bovendien is het een gebouw dat iedere Eindhovenaar kent. Die inventarisatie was een echt monnikenwerk. Het is een monumentaal gebouw. Hierdoor ligt het onder het vergrootglas van de gemeente. Ik moest me door een dikke stapel potloodschetsen heen worstelen om de school goed te leren kennen. Ik vergelijk het met een historische puzzeltocht. Een leerzaam proces want je komt veel te weten over kleurgebruik van de tegels en de kozijnen. Het was gewoon goed uitgedacht. Ik wist al vrij snel dat het originele ontwerp het uitgangspunt zou worden voor het nieuwe ontwerp. Gaandeweg werd Roosenburg mijn inspiratiebron.”
Toen we de gevel schoonspoten, werd de originele, goudgele kleur van het gebouw zichtbaar. Dat zorgt nu voor zo’n frisse look dat mensen niet kunnen geloven dat dit de originele kleur is.
Tweede laag
Hoe meer Van Ekeren in de historie van het gebouw dook, hoe meer parels hij ontdekte. Zoals de oorspronkelijke kleur van de gevel bijvoorbeeld. Van Ekeren memoreert: “De rook van het voormalig industrieterrein Strijp-S heeft zijn sporen nagelaten. Toen we begonnen was de gevel en het metselwerk van de Philips Bedrijfsschool gehuld in een sluier van roet. Bovendien was er een klein deel beklad met graffiti. Toen we dit schoonspoten, werd de originele, goudgele kleur van het gebouw zichtbaar. Dit was zo’n openbaring dat we de hele gevel hebben behandeld. Dat zorgt nu voor zo’n frisse look dat mensen niet kunnen geloven dat dit de originele kleur is. Hetzelfde geld voor de kozijnen. Uit kleurenonderzoek bleek dat de originele kleur hiervan Veronees groen was, in plaats van crème wit. Een kleur die je bij veel modernistische gebouwen aantreft. Die kleurstelling zie je over de gehele gevel terug.”
Spelen met lofts
Het acht verdiepingen tellende gebouw beslaat 38.850 m2. Vijf bouwdelen vormen het uitgangspunt. In de loop der tijd overleefde de school een bombardement en doorstond het meerdere verbouwingen. Dat zorgde voor een gemêleerde bouwstijl. Van Ekeren zag hier een gouden kans om ‘architectuur te maken’. “Uit het onderzoek bleek de veelzijdigheid van het gebouw. De rijkdom die de school aan de buitenkant weet te verhullen, zie je aan de binnenkant juist terug in de woningen. Er waren hoogtes van 4,5 meter maar ook van 2,10 meter. Door dat verschil kun je woningen maken die spectaculair van elkaar verschillen. Dat heeft geresulteerd in ruim dertig verschillende woningtypes. Bij sommige hebben we entresols geplaatst. Andere ruimtes leenden zich beter voor een vide. Hoe leuk is het dat je als buren bij elkaar op visite kunt en in een compleet andere woning binnenstapt? Ik wilde toffe woningen maken zonder de authenticiteit van het gebouw aan te tasten. Dat is helemaal gelukt.”
"Het is uiteindelijk een façade geworden om trots op te zijn.”
Blikvanger
De voorgevel is het visitekaartje van de Philips Bedrijfsschool. Volgens Van Ekeren was het belangrijk om goed naar het kozijnwerk te kijken. “We zochten naar een kozijnprofiel met een typerende slanke neus. Dit was van belang omdat je geen afbreuk wil doen aan de oorspronkelijke bouwstijl. Reynaers Aluminium kon ons helpen bij die zoektocht. Door de verbouwingen uit het verleden waren de maten niet overal gelijk. Samen met gevelbouwer Wijmoco hebben zij goed met ons meegedacht over de uiteindelijke maatvoering. Je wilt niet dat er met bredere kozijnen gewerkt wordt om ruimtes op te vullen. dit is een mooi samenspel geweest tussen ons en Reynaers Aluminium. De gevel is het eerste wat mensen zien. Dat moet gewoon kloppen. Het is uiteindelijk een façade geworden om trots op te zijn.”
