DomusDela: ontwerp leest als geschiedenisboek
Trouwen, afscheid nemen, stijlvol overnachten en een biertje drinken onder één dak. Architecten Bert Dirrix en Arie van Rangelrooij toverden het kloostercomplex Mariënhage om tot het multifunctionele ceremoniehuis DomusDela. In hartje Eindhoven gaan monumentale elementen en hedendaagse architectuur hand in hand.
Als een wit anker ligt de nieuwbouw ingeklemd tussen de gotische torens van het kloostercomplex. De muren in egaal wit steken sterk af tegenover de aanpalende gebouwen. Waar eerst een kerk, het Augustijns Instituut, het klooster, de kapel en het gymnasium zaten, is nu plek ingeruimd voor een brasserie, boetiekhotel, congrescentrum en ceremoniehuis. Uitvaartverzekeraar DELA gaf opdracht voor realisatie van dit project. Uiteindelijk viel de eer voor het ontwerp ten beurt aan Bert Dirrix en Arie van Rangelrooij van de bureaus diederendirrix en Architecten en|en. Van Rangelrooij vertelt: “Bert en ik komen beiden uit dit gebied. De Augustijnen die hier tot 2017 zaten, hadden een liberale opvatting. Zodoende woonde ik hier regelmatig de carnavalsmis bij. Ik kende het gebouw dus goed. Al had ik toen niet gedacht dat ik hier ooit zo’n ambitieuze renovatie zou uitvoeren. Het bleek uiteindelijk een hele legpuzzel.”
Bert Dirrix en Arie van Rangelrooij van de bureaus diederendirrix en Architecten en|en.
Uitdagend
De gemeente Eindhoven wilde een gebouw neerzetten waar DELA een ceremoniekamer kon onderbrengen. Een plek van samenkomst waar je kunt trouwen, afscheid neemt, een concert bijwoont of diploma’s uitreikt. Dat paste niet binnen de mogelijkheden van het oorspronkelijke gebouw. “De ontwerpopdracht was helder,” vertelt Bert Dirrix van architectenbureau diederendirrix. “We moesten het ceremoniehuis integreren in het klooster. Het gebouw moest echt toegankelijk worden voor een breed publiek. Het transparant maken van het gebouw was een grote uitdaging. Er lagen immers vijf rijksmonumenten met de achterkant naar elkaar toe. We hadden een centraal verbindingspunt nodig. Dat werd de Knoop.”
In de Knoop
De Knoop kent een hoekvormige gebouwstructuur. Dit was nodig om een verbinding te maken met de Kanaalstraat, de Tramstraat en de binnentuin. Het gebouw heeft daarom ook drie hoofdingangen die een connectie aangaan met het omliggende gebied. De materialisering van dit bouwdeel is overwegend glas met aluminium kozijnen van Reynaers Aluminium. Toch is een verwijzing naar het verleden nooit ver weg. Dirrix verduidelijkt: “In onze stijl is altijd aandacht voor de geschiedenis. Het gebouw is al een keer ontworpen. Arie en ik zeiden tegen elkaar: ‘Zoals het was, zo maken we het terug.’ Hierbij hebben we bewust gekeken naar de doorkijkmogelijkheden. Er is zijn overal vensters gecreëerd waardoor je vanuit de nieuwbouw altijd naar de historische bouwdelen kijkt. Om iedere hoek is een ander verhaal te vertellen. Je wandelt door een echt geschiedenisboek.”
Los van de vensters op het verleden bevat het gebouw nog genoeg andere schatten om te ontdekken.
Tastbare historie
Het begrip tastbare historie wordt in de DomusDela erg letterlijk genomen. Zoals de oude kloostermuur die bewaard is gebleven. Een vondst waar Dirrix’ architectenhart sneller van ging kloppen. “We wisten dat er een middeleeuwse muur moest staan. Van dat idee werden we erg enthousiast. Arie en ik hebben hier zelf staan hakken en bikkelen om de muur zichtbaar te maken. Als het dan eenmaal zichtbaar wordt, beleef je wel een euforisch moment samen. We hebben een deel van de muur opgenomen in het huidige ontwerp. De routing is zo dat de hotelgasten hier ook voorbij komen. Zo is de geschiedenis altijd dichtbij.”
De hagelwit opgetrokken façade steekt af tegenover het oorspronkelijke donkere gesteente.
Past als handschoen
Bij de entree kozen Dirrix en Van Rangelrooij ervoor om een statement te maken. De grote kozijnen spelen een belangrijke rol in het transparante karakter van de Knoop. Dirrix vertelt: “We wilden hier echt een contrast aanbrengen met de rest van het complex. We waren op zoek naar open glazen motieven om een hoge mate van lichtinval te creëren. Zelfs bij bewolkt weer is het hierbinnen nog steeds licht. Voor ons is het belangrijk dat je lol hebt in het maakproces. Het is wel zo prettig om met partijen samen te werken die hun ambacht verstaan. Reynaers Aluminium heeft de kozijnen bemonsterd en een model gemaakt. Dat paste uiteindelijk als een handschoen. Op die manier draag je gezamenlijke verantwoordelijkheid.”
Uiteindelijk is het jaarlijkse festival GLOW Eindhoven voor ons erg belangrijk geweest. De route is heel slim door de DomusDela heen geleid. Dat leverde 600.000 bezoekers op.
Weerstand overwonnen
Dirrix en Van Rangelrooij kijken met trots terug op het gezamenlijke project. Al moest er bij de Eindhovense bevolking wel de nodige scepsis overwonnen worden. Van Rangelrooij verduidelijkt: “Wanneer je aan een gebouw werkt met zo’n cultuur-historische waarde, weet je dat dat gevoelig kan liggen. We noemden de DomusDela gekscherend de ‘edele delen’ van de stad. Het plaatsen van doorkijkvensters ter vervanging van de originele biechtstoelen viel niet bij iedereen in goede aarde. Uiteindelijk waren de reacties hartverwarmend. Een betere reclame voor zo’n eervol project kun je je niet wensen.”
